DEEL 3: CHALLENGES
Thuisverplegers: ze zijn voor veel gezinnen onmisbaar. In deze reeks bestaande uit drie delen, gaan we in gesprek met Zakia, Bilal en Amina: drie gepassioneerde thuisverplegers. Dit keer staan we stil bij specifieke uitdagingen die zij tegenkomen in hun job.
Bilal, jij bent de enige man in het team. Supercool, maar heeft dat ook nadelen?
Bilal: ik denk vooral dat taboe dat we moeten gaan doorbreken, dat Zakia bv. moet vertellen: "ik werk samen met een mannelijke verpleger". Dat op zich is soms al heel gevoelig voor Marokkaanse kinderen, ook al zijn ze hier opgegroeid.
En stel nu dat een vrouwelijke patiënt zegt: ik wil niet verzorgd worden door Bilal. Hoe gaan jullie daar dan mee om?
Bilal: We proberen altijd samen te zoeken naar oplossingen die haalbaar zijn. Een compromis dat wij kunnen sluiten is dat Zakia of Amina de basisverzorging in mijn plaats doen, maar dat ik wel kom voor de medische handelingen zoals bloeddruk meten, wondverzorging, insuline spuiten.
Zakia: Je kan mensen niet dwingen natuurlijk. Maar zo’n compromis werkt meestal wel. Amai, (schiet in de lach), je moest eens weten hoeveel vrouwen er in het begin niet door Bilal wilden verzorgd worden en ondertussen zo aan hem gewend zijn geraakt dat ze hem niet kunnen missen.
Bilal: ja! (lacht knikkend), dat is écht wel in stijgende lijn, zenne! En dat vinden wij wel belangrijk, om mensen die tijd en ruimte te geven. Wij zijn zelf ook moslim en Marokkaans; we begrijpen wel dat sommige dingen ongemakkelijk aanvoelen voor onze patiënten.
Communiceren jullie anders met patiënten van andere origine?
Zakia: Kordater en assertiever soms. Anders krijg je de patiënt niet gewassen. Wij krijgen dat wel gedaan: “kom ammie al hadj” (– liefkozend en respectvolle aanspreekvorm voor een oudere Marokkaanse man), douchen.
Amina: een beetje kordaat, maar wel op een niet-aanvallende manier, dan kan je ze stimuleren om te douchen bijvoorbeeld.
Gewoon al dat zinnetje “ammie al-hadj” , dan smelt die al? 😊
Zakia: Hahaha, ja, die gaan echt direct in de douche. We hebben gemerkt dat de kinderen, vooral de zonen, zich vaker ongemakkelijk voelen dan de patiënt zelf. Die maken daar geen drama van. De zonen zeggen vaak “ons papa gaat dat niet graag hebben”, maar eens die zien hoe je werkt, is het ijs voor die ouderen direct gesmolten.
#24u-job
Hebben jullie nooit van die momenten waarop je denkt: ‘waarom ben ik ooit verpleger geworden?’
Zakia: (Knikt lachend) Sowieso moet je een passie hebben voor dit beroep; anders hou je het nooit vol. Je klopt heel lange uren, je moet flexibel zijn,…Het is een 24 uur-job. Het is geen job dat je kan afsluiten.
Bilal: Zelfs op een dagje vrij denk je: ik moet die zoon nog bellen, heeft hij die medicatie gehaald,… Je hebt zo'n verantwoordelijkheidsgevoel.
Amina: Ik heb zelf drie kinderen. Zonder goeie opvang en een partner die achter je keuze staat, is het heel moeilijk. Gelukkig doet mijn moeder heel veel en kan ik vaak op haar rekenen.
# WHAT I HATE ABOUT MY JOB
Wat vinden jullie het moeilijkste aan thuisverpleging? Wat zijn lastige momenten?
Amina: Wat ik echt rot vind, is het racisme. Ik kan dat niet slikken. Recent nog: “ga maar terug naar uw land!” (zichtbaar aangedaan). Puur omdat ik een Marokkaanse ben. Ik mocht die vrouw niet wassen. Als je een nieuwe patiënt doorgestuurd krijgt via derden, weet je nooit hoe ze zullen reageren.
Bilal: De moeilijkste momenten voor mij waren toch wel de momenten van discriminatie tijdens de opleiding verpleegkunde en de incidenten van racisme in het begin van mijn carrière. Je moet heel sterk in je schoenen staan. Als man komt daar bij mij ook nog het cliché bij van “Marokkaanse jongens zijn slecht, zijn een gevaar”. Die mentaliteit leeft echt wel nog onder onze oudere Belgische patiënten en dat speelt mee in hoe zij naar mij kijken.
Kan je een voorbeeld geven van de discriminatie tijdens je opleiding, Bilal?
Vooral de stage was bij mij heel moeilijk. Er was één iemand die absoluut weigerde te communiceren met mij. Ik merkte zo een wrijving,; dat voelde ik gewoon. Ik weet nog dat ze me pas in de zesde stageweek had aangesproken. Ze zei: mag ik tegen u iets zeggen? Doe je de deur toe? Ik dacht: wat heb ik verkeerd gedaan? Ik heb hier echt iets verkeerd gedaan. Ze zei: ja, kan je gaan zitten? Ik wil u toch bedanken voor de fijne momenten. Dat ik een toffe gast ben. Ze had mij de voorbije zes weken “geobserveerd” in de gang: hoe ik met de mensen omging, hoe ik met de familie omga. En ze heeft mij gefeliciteerd, want ze was onder de indruk dat zo’n Marokkaanse jongens nog bestonden. Ik heb toen wel gereageerd: kijk mevrouw, ik was gelukkig sterk genoeg, maar dat was niet fijn, dat u niet wou meewerken tijdens mijn stage. Ik kan het plaatsen, maar ik wil u toch wel meegeven dat u in het vervolg een beetje verder moet kijken. Er zullen misschien andere studenten met een andere afkomst komen, die door u gedemotiveerd geraken en dat is ook niet de bedoeling. Dat is een les voor u. Ze zei: mag ik u nog een hand geven? Ik zei: ja, dat mag (lacht), en dan was het klaar.
#MAROKKAANSE ROOTS
Jullie zijn alle drie van Marokkaanse origine in jullie team. Is dat soms een drempel?
Zakia: Ja zeker. Wij verplegen iedereen, ongeacht etniciteit of origine. Toch worden Belgische patiënten minder naar ons doorverwezen door dokters en hulpverleners. Ze denken: drie Marokkaanse verplegers, dus dat zal voor “vreemden” zijn.
Bilal: Ik ben een periode langs alle huisartsen geweest om ons voor te stellen en samenwerkingen aan te gaan. Ze namen dan ons kaartje en zeiden: “ah ja, dat is goed voor als ik eens een Marokkaanse patiënt heb.” We worden enkel gepromoot voor Marokkaanse patiënten, maar dat is het ook niet hé. Onze doelgroep is niet enkel patiënten van Marokkaanse origine, ook al vinden we die doelgroep wel belangrijk. We vinden dat zorg neutraal moet zijn, dat moet voor iedereen gelijk zijn, dat is belangrijk (enthousiast)! Wij willen niet het team zijn dat zegt “oh nee, we verzorgen geen Belgische patiënten”. Zorg is gelijk en iedereen verdient dezelfde zorg, vind ik.
Hoe ziet jullie cliëntenbestand er uit? Zijn dat voornamelijk Marokkanen?
Amina: Onze patiënten zijn echt van heel diverse afkomst. We hebben mensen van allerlei origines: Marokkaanse, maar eveneens Turkse, Bulgaarse, Iraanse, Syrische, Somalische, Tunesische,...
Bilal: Ook de medische problematieken zijn gevarieerd: we hebben voornamelijk patiënten met chronische aandoeningen, zoals diabetes, maar ook cardio patiënten, oncologie patiënten, palliatieve patiënten, kindjes met aangeboren stofwisselingsziekten en psychiatrische patiënten.
Zakia: En ook de rasechte Vlaamse patiënten willen ons niet weg hoor (lacht). Tis wel heel speciaal. Wij zijn voor veel ouderen hun kinderen. Ze zeggen dat ook: jullie zijn kind aan huis bij ons. Recent stonden wij op het overlijdenskaartje van een Vlaamse patiënt. “Mijn geadopteerde kinderen”, had hij erop gezet. Op zulke momenten besef je wel dat je iets betekent voor patiënten. Als je chronische patiënten jaren verzorgt, dan komen daar ook mooie vriendschappen uit. Veel mensen die wij verzorgd hebben zijn overleden, maar het contact met hun naasten blijft soms doorlopen (ontroerd).
Meer info: Zakia Amghar - OTV Home Care - 03/828 23 13