Najima Taibi is een 38-jarige vrouw met een fysieke beperking. In dit interview krijgen we een kijkje in haar leven en vertelt zij ons hoe het voor haar was om op te groeien met een beperking. Wat waren haar ervaringen? Hoe ziet haar leven er nu uit? Verder komen we ook meer te weten over Najima’s passie: vrijwilligerswerk.
“Mijn ups en downs met een fysieke beperking.”
Najima, kan jij iets vertellen over je fysieke beperking?
Ik heb als prematuur bij de geboorte zuurstoftekort opgelopen. Het gevolg hiervan is dat ik er de afwijking ‘spastische diplegie’ aan overgehouden heb. Deze afwijking uit zich vooral fysiek in de vorm van een motorische beperking. Om je een voorbeeld te geven: ik heb als kind pas op de leeftijd van 3 jaar voor het eerst leren stappen en ook een 20-tal operaties moeten ondergaan. Gelukkig ben ik altijd goed omringd geweest door mijn familie. Met mijn vader, die intussen al 10 jaar overleden is, had ik een heel speciale band. Terwijl mijn moeder druk bezig was met het huishouden en de opvoeding, vergezelde mijn vader mij telkens als ik op doktersafspraak moest of bij ziekenhuisopnames. Ik heb echt heel veel steun gehad aan hem en ook aan mijn geloof, want dat is echt mijn houvast in het leven.
Hoe ervaarde jij jouw jeugd en schooltijd? Had je dezelfde kansen als anderen?
Ik heb eigenlijk ondanks mijn aangeboren afwijking en pesterijen tijdens de secundaire schoolperiode, een heel toffe jeugd beleefd. Waar ik echt heel trots op ben, is dat ik ondanks het hobbelige parcours, alsnog mijn modules alsook mijn korte vormingen heb kunnen vervolledigen toen ik mijn diploma behaalde. Als ik terugkijk op mijn schoolperiode, dan kan ik niet anders concluderen dan dat ik eigenlijk niet alle kansen gekregen heb. Zoals bij vele kinderen met een migratieachtergrond, had ik het gevoel dat leerkrachten geen rekening hielden met mijn capaciteiten, alsof ze niet verder konden kijken dan mijn beperking en etnische achtergrond. Niet alleen zorgde dit bij mij voor een soort van discriminatie-ervaring, het heeft er zelfs toe geleid dat ik beland ben in het beroepsonderwijs. Niet dat ik neerkijk op het beroepsonderwijs, maar ik voelde mij daar niet op mijn plaats, omdat ik echt veel meer in mijn mars had en andere aspiraties had. Uiteindelijk ben ik dan afgestudeerd als ‘Kinderverzorgster’, terwijl dat niet echt zo mijn ding was, en ben toen gaan werken in een beschutte werkplaats. Het was een keuze die anderen voor mij hadden gemaakt en dat maakte het zo moeilijk om te aanvaarden. Maar ik ben niet bij de pakken blijven zitten. Uiteindelijk ben ik mij later nog verder gaan verdiepen in een aantal opleidingen zoals ‘Levenslooppsychologie’ en ‘Hulp aan personen met een beperking’, met de intentie anderen te helpen en ondersteunen. Alhoewel het altijd mijn droom is geweest om verder te studeren voor ‘Intercultureel bemiddelaar’ is dat er tot hiertoe nog niet van gekomen, maar wie weet in de toekomst hé, "In sha Allah" (als God het wil). Wel ga ik binnenkort een module volgen van praktische psychologie. (lacht)
Hoe kijk je terug op het feit dat er tijdens jouw schoolperiode meerdere keuzes voor jou in plaats van door jou werden gemaakt?
Wel, er zijn mij wel kansen ontnomen, wat mij in zekere zin beperkt heeft in mijn keuzes, maar ik heb intussen al veel kunnen inhalen en rechttrekken. Ik heb mijn rijbewijs behaald, ben al 10 jaar getrouwd en samen met mijn man heb ik een dochter van 8 jaar, wat dus allemaal heel positief is. Ik heb altijd geprobeerd om ondanks mijn beperking een zo normaal mogelijk leven te leiden. Zo heb ik 16 jaar lang gewerkt en gedurende mijn loopbaan volgde ik eveneens een opleiding. Ik combineerde deze re-integratieplan-loopbaanbegeleiding met mijn werk en gezin, wat dus echt heel zwaar was. Op een gegeven moment begon ik fysiek achteruit te gaan en ben ik uiteindelijk ingestort op mijn werk. Ik ben een vechtster, maar op dat moment voelde ik mij als het ware fysiek en mentaal opgebrand. Voorheen kon ik met mijn beperking, weliswaar soms met behulp van krukken, quasi alles doen wat ik wou. Na de crash ben ik echter sterk achteruitgegaan en kreeg ik van de dokter de boodschap dat mijn gezondheid er niet beter op zou worden. Van de ene op de andere dag was ik mijn job kwijt en kwam ik in een rolstoel terecht. Weg was mijn zelfstandigheid en vrijheid … en dat was voor een actieve vrouw als ik echt heel hard. De periode die daarop volgde was één van de donkerste uit mijn leven. Ik belandde in een depressie en zag de toekomst erg somber in, maar dankzij de hulp van mijn psycholoog ben ik er sterker uitgekomen.
Dat moet een harde klap geweest zijn voor jou en je gezin…
Zeker. Het verwerkingsproces was heel zwaar. Je leven is plots van de ene op de andere dag compleet veranderd en dat is echt heel moeilijk om te accepteren. Ik heb altijd gestreefd naar een zelfstandig leven waarin ik niet beperkt wordt in mijn vrijheid, want ik wil zeker niet constant afhankelijk zijn van anderen. Je leert uiteindelijk de zaken die je niet kan veranderen, loslaten. Dat loslaten is echt niet evident voor mij en is zelfs tot op de dag van vandaag nog steeds een werkpunt. Ik trek mij op aan de successen die ik geboekt heb: ons eigen aangepast appartement, mijn huwelijk, mijn prachtige dochter en ik geef terug aan de maatschappij door mij in te zetten als vrijwilliger … dus zo slecht heb ik het nog niet getroffen, denk ik dan. Ik probeer zoveel mogelijk quality time door te brengen met mijn gezin. Mijn dochter turnt, dus elke week ga ik met haar mee naar de turnles, want dat is echt iets wat ik voor geen geld van de wereld wil missen. Het laatste wat ik wil, is mijn eigen dochter beperken door mijn eigen beperking.
Een job uitoefenen was dus niet meer mogelijk voor jou?
Inderdaad. Ik ben sindsdien invalide verklaard wat voor mij heel confronterend was. Toen was ik net 33, dus dat was voor mij heel hard, ja… Ik ben toen ook naar een psychologe moeten gaan om al die dingen te kunnen verwerken en plaatsen, want je ziet opeens al je toekomstplannen wegsmelten als sneeuw voor de zon.
Zie je ook een positieve kant? Aan het parcours dat je hebt afgelegd?
Achteraf bekeken, als je mij zou vragen of ik het parcours nog een keer zou willen afleggen, zeg ik direct ja. Hetgeen ik tot hiertoe meegemaakt heb, heeft mij gevormd tot de persoon die ik vandaag ben. Ik beschouw mezelf als een vrouw die sterk in haar schoenen staat. Ik heb veel geleerd uit mijn situatie en mijn verleden, waardoor ik nu kennis en ervaring heb die ik aan anderen kan doorgeven.
"Via vrijwilligerswerk wil ik mijn kennis er ervaring doorgeven aan anderen."
En dat doe jij ook denk ik hé? Als actieve vrijwilliger bij MOPA vzw?
Klopt. Ik ben nu intussen al enkele jaren vrijwilliger bij MOPA. MOPA vzw is een vereniging die zich inzet rond het thema palliatieve zorg bij moslimgezinnen. Mijn rol daar is mensen helpen met hun administratieve vragen rond kanker of het thema beperking. Vaak ondersteun ik hen bij de papiermolen van A tot Z, zoals het aanvragen van mantelzorgpremies en dergelijke.
Daar haal je vast veel voldoening uit, het helpen van anderen?
Voor mij is mensen helpen een drijfveer, omdat ik mij dan nuttig kan inzetten. Dat je mensen wegwijs kunt maken en ze vooruit kunt helpen is al een grote stap. De dankbaarheid die ik ervoor terugkrijg is zo mooi en ik put daar echt zoveel energie en voldoening uit. Mijn ultieme doel is om een voorbeeld te kunnen zijn voor anderen, met of zonder beperking. Eigenlijk streef ik ernaar om de huidige generatie te behoeden voor hetgeen ik in het verleden meegemaakt heb. Ik wil mij dan ook vooral inzetten om anderen te helpen met hun integratie, ontplooiing en het verhogen van hun onderwijskansen.
Word je ook soms beperkt in je vrijwilligerswerk door je fysieke beperking?
De wil om actief te blijven en anderen te helpen is er, maar soms wil mijn gezondheid niet mee. Ik voel mij dan bij momenten echt gevangen in mijn kunnen. Met de tijd heb ik wel leren aanvaarden om te doseren. Soms heb ik een goede dag en soms een minder goede. Ik plan nu regelmatig rustmomenten in doorheen mijn vrijwilligerswerk en ik merk dat ik op deze manier beter in mijn vel zit en mensen beter kan helpen.
Zie je vooral moeilijke gezinssituaties in je vrijwilliger-coaching bij MOPA vzw?
Mensen die in armoede leven, zoals alleenstaande moeders, moeders met kinderen met een handicap enz., hebben een beperkt of helemaal geen vangnet. Moeten leven met heel beperkt budget is heel zwaar. Ik zie zoveel drempels, zoals personen die de taal niet spreken, niet weten waar ze terecht kunnen met hun vragen, niet weten hoe ze hun administratie in orde moeten krijgen, hun rechten niet kennen enz. Wij als vrijwilliger moeten soms al hard op tafel kloppen om iets in orde te krijgen. Kan je je bedenken hoe dat dan moet zijn voor die hulpbehoevende mensen die soms bovendien niet mondig genoeg zijn? Dan ben ik echt blij dat ze bij mij terecht kunnen.
Ervaar je soms discriminatie of situaties waarbij je het gevoel hebt dat er discriminatie voorkomt?
Jammer genoeg wel. Sommige hulpverleners zijn niet altijd even bereidwillig zoals het hoort. Soms heb ik het gevoel dat ze denken dat we willen profiteren, terwijl dat niet zo is. Laat de dokter maar oordelen over de gezondheidssituatie van een persoon. Het is niet aan de sociale dienstverleners of vrijwilligers om daarover te oordelen.
Hoe ga je dan om met zo’n situaties?
Ik blijf daar heel kalm bij, want het heeft geen zin om opstandig te doen. Ik probeer dan gewoon op een vriendelijke manier mijn doel te bereiken. Merk ik echter op dat ze mij onterecht tegenwerken, dan dien ik gewoon een klacht in bij de instantie en klaar. Ik kan niet goed tegen onrecht, want ik vind dat iedereen dezelfde kansen en de juiste hulp verdient.
Heb je ook soms lastige cliënten?
Soms gebeurt het wel eens dat cliënten niet doen wat er van hen gevraagd wordt. Bijvoorbeeld, bepaalde documenten die ze moeten inleveren ter vollediging van een dossier om een aanvraag te kunnen indienen. Wanneer ze het nalaten van mij de nodige documenten te bezorgen, dan kan ik ook niet verder met mijn job en dat is wel redelijk frustrerend. We kunnen enkel voorruit geraken als we samenwerken en daar hoort het aanleveren van hetgeen gevraagd wordt zeker bij. Ik kan echt veel realiseren, maar toveren kan ik nog niet. (lacht)
Zijn er vrijwilligerstaken die je niet kan doen door je fysieke beperking?
Ja, huisbezoeken is daar een voorbeeld van. Vroeger en voor de coronaperiode heb ik dat altijd gedaan. Ik voel dat mijn gezondheid, omwille van mijn beperking, elk jaar sowieso een stuk achteruit gaat. Vroeger stapte ik met één kruk, dan twee krukken, dan een gewone rolstoel en intussen is het een elektrische scooter geworden. In de buurt waar ik woon, is het geen probleem om mezelf met mijn elektrische scooter te verplaatsen, maar voor verre afstanden moet ik de auto gebruiken. Sommige woningen hadden trappen, dus ja daar ging dat al moeilijk met mijn beperking om een huisbezoek te doen. Hierdoor heb ik zelfs getwijfeld of ik zou stoppen met vrijwilligerswerk. Als ik iets doe, wil ik het goed doen en geen half werk leveren. Dus die huisbezoeken werden te zwaar voor mij en dan nemen mijn lieve collega’s die over. Zij doen nu de fysieke verplaatsingen en ik doe al de rest van het werk zoals de telefonische gesprekken, administratie enz. Het is daarom ook heel belangrijk dat er vrijwilligers zijn die de passie om mensen te helpen delen. Iedereen heeft zijn sterktes en als we samen onze krachten bundelen, kunnen we naar mijn mening meer bereiken dan alleen. Of zoals het spreekwoord het zegt: “If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together.” (glimlacht)
Een interview van Ikram El Majoudi